Elektromobilność, lub e-mobilność, polega na wykorzystaniu napędu elektrycznego w różnego rodzaju środkach transportu. Dzięki niej możemy odejść od paliw kopalnych, które emitują dwutlenek węgla (CO2), na rzecz energii pochodzącej z innych źródeł, ładowanych za pośrednictwem sieci elektroenergetycznej.
Elektromobilność – dlaczego taka ważna?
Dzięki elektromobilności można realizować cel, jakim jest zrównoważony rozwój, który chroni planetę i dba o jej lepszą przyszłość dla kolejnych pokoleń. Transport oparty na paliwach kopalnych jest źródłem zanieczyszczenia powietrza, a według danych WHO aż 91 procent populacji światowej żyje obecnie w miejscach, gdzie przekraczane są jego dopuszczalne normy.
Gdy zastępujemy tradycyjny transport pojazdami napędzanymi elektrycznie, możemy radykalnie poprawić jakość powietrza, zmniejszając ilość CO2 (w roku 2016 transport był źródłem 24 procent emisji tego gazu i przewyższył udział przemysłu energetycznego). Pozwoli to ograniczyć zmiany klimatyczne, poprzez redukcję emisji gazów cieplarnianych.
Transport odpowiada za około 30 procent zapotrzebowania na energię, dlatego potencjał dekarbonizacji jest bardzo duży. Aby mu sprostać, potrzebne są działania prowadzone w celu elektryfikacji zarówno transportu publicznego jak i prywatnego.
Zalety elektromobilności
Oprócz aspektu środowiskowego, samochody elektryczne mają także wiele innych zalet, do których należą znacznie niższe koszty eksploatacji oraz wyższy komfort podróżowania dzięki temu, że auto takie pracuje dużo ciszej niż napędzane tradycyjnym paliwem.
Pojazdy elektryczne zwykle są także mniej awaryjne, gdyż posiadają mniej części ulegających awarii, brak zbiornika z łatwopalnym paliwem wpływa na bezpieczeństwo jazdy, a pełna moc silnika dostępna jest błyskawicznie.
Ceny takich aut systematycznie spadają, ich nabywcy mogą także korzystać z wielu bonusów, takich jak zwolnienie z akcyzy czy możliwość parkowania za darmo w centrach miast.
Wsparcie rządowe
Działania w zakresie elektromobilności mają wsparcie ze strony rządów, zarówno na poziomie unijnym jak i w poszczególnych krajach. W Polsce elektromobilność jest jednym z kluczowych obszarów działań prowadzonych przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska. Rozwój tego sektora związany jest nie tylko z uwarunkowaniami środowiskowymi, ale także jest efektem wprowadzania innowacyjnych rozwiązań.
Program Rozwoju Elektromobilności jest elementem Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju (SOR). Realizacja związanych z nimi celów stała się podstawą do wprowadzenia ważnych dokumentów legislacyjnych.
Należą do nich:
- Plan Rozwoju Elektromobilności „Energia do przyszłości”, przyjęty przez Radę Ministrów 16 marca 2017 roku, który określa korzyści związane z upowszechnieniem pojazdów elektrycznych oraz potencjał gospodarczy i przemysłowy tego obszaru.
- Krajowe ramy polityki rozwoju infrastruktury paliw alternatywnych, przyjęte przez Radę Ministrów 29 marca 2017 roku, które implementują unijne regulacje dotyczące między innymi warunków budowy infrastruktury dla paliw alternatywnych w 32 polskich aglomeracjach.
- Ustawa o elektromobilności i paliwach alternatywnych z 11 stycznia 2018 roku, która stymuluje rozwój elektromobilności oraz upowszechnia stosowanie innych paliw alternatywnych (takich jak LNG i CNG) w sektorze transportowym w Polsce.
- Ustawa o zmianie ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych oraz niektórych innych ustaw z 6 czerwca 2018 roku, powołująca Fundusz Niskoemisyjnego Transportu (FNT), którego zadaniem jest finansowanie projektów związanych z rozwojem elektromobilności oraz transportem opartym na paliwach alternatywnych.
Z funduszu tego finansowane były dotacje w ramach programu „Mój elektryk”, do którego nabór trwał od 2021 roku i zamknięty został pod koniec sierpnia 2024. W styczniu 2025 roku planowane jest wznowienie naboru, który obejmie okresem kwalifikowalności również II połowę 2024 roku.
Środki na ten cel będą pochodziły z dotychczasowego źródła, a także z Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności (KPO).
Coraz więcej aut elektrycznych
Według danych Polskiego Stowarzyszenia Nowej Mobilności (PSNM), które powołuje się na raport „Polish EV Outlook”, opracowany przez PSPA (Polskie Stowarzyszenie Paliw Alternatywnych) za osiem lat liczba nowo rejestrowanych osobowych i dostawczych samochodów całkowicie elektrycznych (BEV) w Polsce wyniesie prawie 170 tysięcy, czyli ponad 10 razy więcej niż w roku 2022.
Według danych IBRM Samar, partnera merytorycznego „PEVO 2023”, na koniec 2022 roku liczba rejestracji osobowych i dostawczych samochodów BEV w Polsce wynosiła 33 866. Oznacza to, że w ciągu roku liczba ta powiększyła się o ponad 80 procent, a od roku 2020 – prawie czterokrotnie.
W 2022 roku w Polsce zarejestrowano 12 607 nowych BEV (czyli o 74 procent więcej niż w 2021 roku) oraz 2783 takie pojazdy pochodzące z importu, czyli więcej o 49 procent niż w roku 2021.
Z „Polish EV Outlook 2023” wynika także, że w latach 2014-2022 udział samochodów elektrycznych w sprzedaży nowych pojazdów osobowych w Polsce wzrósł z 0,02 procent do 2,7 procent. Dla porównania w krajach Unii Europejskiej pod koniec 2022 roku wynosił on 12,1 procent.
Najnowsze dane pochodzące z Licznika Elektromobilności uruchomionego przez PSNM oraz PZPM (Polski Związek Przemysłu Motoryzacyjnego) z końca października 2024 mówią o zarejestrowanych w Polsce łącznie 76 240 osobowych i użytkowych samochodach BEV. Przez dziesięć miesięcy tego roku ich liczba zwiększyła się o 19 763, czyli o 5 procent więcej niż w analogicznym okresie roku ubiegłego.
Pod koniec października 2024 po polskich drogach jeździły 132 812 samochody osobowe z napędem elektrycznym. W pełni elektrycznych aut (BEV) było 68 634, a hybryd typu plug-in – 64 178. Samochodów dostawczych i ciężarowych z napędem elektrycznym było 7 639.
Liczba elektrycznych motorowerów i motocykli na koniec października wynosiła 23 027, a liczba osobowych i dostawczych aut hybrydowych powiększyła się do 904 104. Natomiast zeroemisyjnych autobusów było w Polsce wzrósł 1428.
Coraz większy udział w rynku elektromobilności w Polsce mają firmy, które w roku 2022 odpowiadały za 78 procent rejestracji nowych, osobowych samochodów BEV (nie brane są tutaj pod uwagę osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą).
Rozwój infrastruktury ładowania
Wraz ze wzrostem liczby pojazdów elektrycznych rozwija się również infrastruktura służąca do ich ładowania. Pod koniec października 2024 roku w Polsce funkcjonowały 8184 ogólnodostępne punkty ładowania pojazdów elektrycznych, działające na 4528 stacjach. 30 procent z nich stanowiły szybkie punkty ładowania prądem stałym, a 70 procent – wolne punkty prądu przemiennego (AC) o mocy mniejszej lub równej 22 kW. Na jeden punkt przypadało 9,3 osobowych i użytkowych samochodów elektrycznych.
Zgodnie z projektem nowelizacji Ustawy o elektromobilności samorządy powyżej 100 tysięcy mieszkańców oprócz obowiązku nabywania wyłącznie zeroemisyjnych autobusów oraz ustanawiania stref czystego transportu w najbardziej zanieczyszczonych miastach, będą musiały realizować zadania komunalne za pośrednictwem przedsiębiorstw dysponujących we flocie odpowiednim udziałem pojazdów elektrycznych. Wpłynie to również na wzrost zapotrzebowania na tego typu pojazdy oraz na wykorzystywaną przez nie infrastrukturę.
Operatorami stacji ładowania w Polsce są takie firmy jak GreenWay, ORLEN, Tauron, EV Plus oraz Rawicom.
ORLEN liderem e-mobilności
Grupa ORLEN, jako największa polska firma, prowadząca działalność na kilku obszarach, zajmuje się między innymi wytwarzaniem, dystrybucją i obrotem energią elektryczną i cieplną, w tym pochodzącą z odnawialnych źródeł. Jednym z jej priorytetów są działania w zakresie rozwoju elektromobilności.
Obecnie na terenie Polski ORLEN posiada ponad 1100 punktów ładowania samochodów elektrycznych, a ich liczba systematycznie się zwiększa. Nowe punkty oddawane są do użytku wraz z pozyskaniem gotowych przyłączy energetycznych od Operatorów Systemu Dystrybucyjnego. W tym roku zostanie uruchomionych kilka kolejnych.
Ważnym krokiem w rozwoju infrastruktury ładowania samochodów elektrycznych w 2025 roku w sieci ORLEN Charge, będzie oddanie do użytku kilkunastu hubów, dzięki którym przybędzie ponad 100 punktów ładowania.
- Planujemy powiększyć sieć ładowania samochodów elektrycznych Orlen Charge o kilkanaście hubów ładowania w 2025 roku. Każdy z nich będzie dysponował co najmniej 8 punktami ładowania o mocy minimum 150 kW. Będą zlokalizowane głównie na naszych stacjach paliw, ale także w lokalizacjach, które są zbyt małe na zbudowanie stacji paliw, a idealnie wpasują się pod budowę stacji ładowania, czyli w koncepcie greenfieldowym. Analizujemy, w których lokalizacjach uda nam się osiągnąć większą moc. W roku 2025 powstanie kilkanaście pierwszych hubów ładowania, a do 2027 roku – ponad 50 w całej Polsce, głównie przy autostradach i trasach szybkiego ruchu. – mówi Hubert Zdrojewski, dyrektor biura rozwoju produktów i technologii elektromobilności w Orlenie.
Nowa infrastruktura pozwala na superszybkie ładowanie 8-10 aut jednocześnie, co przyczyni się do poprawy dostępności ładowania samochodów elektrycznych w trakcie długodystansowych podróży poza strefami wielkomiejskimi.
Kolejne kilkadziesiąt hubów, zlokalizowanych na sieci TEN-T i spełniających wymagania przepisów AFIR, zostanie oddanych w latach 2026-2027. Poza tym sieć ORLEN Charge będzie rozwijana i uzupełniana o pojedyncze stacje ładowania, które będą zlokalizowane głównie przy stacjach ORLEN w strefach miejskich.
Działalność nie tylko w Polsce
Rozwój elektromobilności przez ORLEN obejmuje nie tylko działania w Polsce, ale także w innych krajach. W Niemczech ORLEN Deutschland GmbH buduje nowoczesny park e-ładowania z 16 punktami oferującymi moc do 400 kW., zlokalizowany w Elmshorn, niedaleko autostrady A23
Stacje ładowania zostaną tutaj przykryte dachem wyposażonym w system fotowoltaiczny umożliwiający wytwarzanie zrównoważonej energii elektrycznej. Będą tutaj dostępne także inne usługi, które jeszcze bardziej zwiększą wygodę w czasie ładowania.
-Tym krokiem wysyłamy kolejny sygnał na rzecz rozbudowy infrastruktury ładowania, aby sprostać rosnącemu zapotrzebowaniu na wydajne możliwości ładowania i promować elektromobilność w naszej własnej sieci. Szczególnie cieszy nas fakt, że w bezpośrednim sąsiedztwie siedziby naszej firmy w Elmshorn udało nam się zrealizować nasz pierwszy park ładowania – mówi Artur Frankiewicz, Dyrektor Generalny ORLEN Deutschland GmbH.
Oddanie do użytku parku ładowania w Elmshorn planowane jest na koniec 2025 roku. Obecnie ORLEN Deutschland obsługuje obecnie ponad 40 punktów ładowania na terenie Niemiec.
Grupa ORLEN obecnie dysponuje łącznie 672 stacjami ładowania w tym 550 stacjami ładowania w Polsce, 20 stacjami w Niemczech, 93 stacjami w Czechach oraz 9 stacjami na Węgrzech. Na początku roku 2014 ORLEN przejął 46 stacji ładowania w Austrii.
Strategia firmy zakłada do roku 2030 rozwój sieci tych punktów, których liczba na koniec dekady ma wynosić ponad 10 tysięcy w całej Europie Środkowej. Na ten cel przeznaczone zostanie około 3 mld złotych.
Bibliografia
- Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Program „Mój elektryk” będzie kontynuowany, 06.09.2024
https://www.gov.pl/web/nfosigw/program-moj-elektryk-bedzie-kontynuowany
- Ministerstwo Klimatu i Środowiska, Elektromobilność, 23.10.2023
https://www.gov.pl/web/klimat/elektromobilnosc
- Polskie Stowarzyszenie Nowej Mobilności, Licznik Elektromobilności: Polski rynek samochodów elektrycznych wciąż na plusie, 19.11.2024
- Polskie Stowarzyszenie Nowej Mobilności, Do 2030 r. sprzedaż samochodów całkowicie elektrycznych w Polsce wzrośnie ponad dziesięciokrotnie, 30.03.2023
- Rynek Elektryczny, W Polsce jest ponad 4500 stacji ładowania pojazdów elektrycznych, 26.11.2024
https://www.rynekelektryczny.pl/infrastruktura-ladowania-pojazdow-elektrycznych/