Wskazywały już na to badania satysfakcji klienta, które przeprowadzono w 2011 w krajach unijnych, gdzie bezpieczeństwo było jednym z ośmiu wskaźników, na podstawie których mierzono satysfakcję klientów kolei. Choć pod tym względem polska kolej znalazła się wtedy „w ogonie” państw unijnych, to od tego czasu zaszło wiele pozytywnych zmian. Świadczą o tym między innymi statystki policyjne, które od 2016 roku wskazują na stały spadek przestępstw na obszarze kolejowym, a takim są również dworce. Liczba tego rodzaju działań w stosunku do pierwszego roku prowadzenia statystyk spadła w 2019 roku o 30 proc. a w 2020 r. o dalsze 11 proc. Na te pozytywne zmiany wpłynęło wiele działań podejmowanych przez Polskie Koleje Państwowe S.A., w tym inwestycje polegające na przebudowie dworców, a także sprawniejsze zarządzanie bezpieczeństwem oraz działania edukacyjne.
Inwestycje ważne dla bezpieczeństwa
Kompleksowe przebudowy dworców, z których pierwsze rozpoczęły się na początku drugiej dekady XXI wieku, miały olbrzymie znaczenie dla poprawy bezpieczeństwa na dworcach. Dzięki nim obiekty zaczęły być lepiej projektowane, oświetlane oraz estetyczne, co już samo w sobie miało charakter prewencyjny. Przełomem było jednak zastosowanie nowoczesnych systemów zabezpieczeń budynków – takich jak systemy monitoringu wizyjnego, systemy kontroli dostępu czy systemy sygnalizacji włamania i napadu oraz ich integracja, która na szerszą skalę została wprowadzona w inwestycji realizowanych w ramach Programu Inwestycji Dworcowych na lata 2016-2023. Pozwala to na lepsze monitorowanie ewentualnych zagrożeń w czasie rzeczywistym i szybsze reagowanie oraz powiadamianie odpowiednich służb, zarówno przez ochronę obiektu, jak i administratorów czy zarządców dworców kolejowych. Systemowo rozwiązano również aspekty związane z architekturą przestrzeni w budynkach i ich otoczeniu, dzięki czemu jest ona lepiej monitorowana. Integracja systemów na poszczególnych obiektach w ramach platform zarządzania bezpieczeństwem PSIM (Physical Security Information Management) to jednak nie wszystko.
Dworce pod specjalnym nadzorem
Specjalnie dla największego węzła kolejowego, czyli miasta Warszawy, w ramach projektu unijnego dofinansowanego z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko powstał jednolity system zarządzania bezpieczeństwem. Koszt całego projektu wyniósł około 55 mln złotych netto. Projekt objął 11 warszawskich dworców (i bliskie otoczenie obiektów), stacji (peronów i przejść podziemnych). Dodatkowo w systemie ujęto również warszawski tunel średnicowy. Głównym jego celem było usprawnienie, ujednolicenie i unowocześnienie systemu zarządzania bezpieczeństwem.
Ważnym elementem systemu bezpieczeństwa na dworcach kolejowych jest również Centrum Bezpieczeństwa Dworców Kolejowych. Monitoruje ono przez całą dobę w sposób bezpośredni lub pośredni sytuację na dworcach kolejowych i innych nieruchomościach należących do PKP S.A. na terenie całego kraju, pełniąc przy tym funkcję centrum zarządzania kryzysowego spółki. Monitoring pośredni odbywa się przy współpracy z ochroną poszczególnych obiektów, pracownikami spółek kolejowych, Strażą Ochrony Kolei oraz organami publicznymi. Wszystko to sprawia, że informacja o ewentualnych zagrożeniach jest przekazywana bardzo szybko, dzięki czemu niezwłocznie podejmowane są działania minimalizujące negatywne skutki sytuacji kryzysowych.
Bezpieczeństwo nie jedno ma imię
Bezpieczeństwo na dworcach kolejowych czy – patrząc szerzej – na obszarach kolejowych to jednak nie tylko szereg nowoczesnych technologii, ochrona, współpraca ze służbami oraz stały monitoring tego, co się dzieje. To również edukacja oraz udzielanie pomocy przedmedycznej na dworcach.
To pierwsze zadanie jest domeną Fundacji Grupy PKP. Prowadzi ona szereg działań związanych z propagowaniem bezpiecznych zachowań wśród użytkowników kolei. Fundacja zorganizowała m.in. projekt edukacyjny Szkoła Przyjazna Bezpieczeństwu, w ramach którego przeszkolono 5 tysięcy uczniów szkół podstawowych. Wraz z Benim, maskotką akcji, najmłodsi uczyli się nie tylko, jak bezpiecznie podróżować pociągiem, ale także jak dbać o środowisko naturalne czy właściwie korzystać z urządzeń elektrycznych. Beni został także bohaterem dwujęzycznej książeczki edukacyjnej pt. Beni uczy bezpieczeństwa. W przystępnej formie uczy ona m. in. bezpieczeństwa na obszarach kolejowych. Wszyscy chętni mogą ją otrzymać m.in. w punktach InfoDworzec zlokalizowanych na największych dworcach kolejowych w całej Polsce.
Na dworcach, tak jak w każdym innymi miejscu, może dochodzić do sytuacji zagrożenia zdrowia lub życia ludzkiego. W takich sytuacjach bardzo ważna są szybka reakcja oraz pomoc przedmedyczna, której na wielu dworcach udziela ochrona obiektu, która posiada specjalne apteczki pierwszej pomocy oraz jest odpowiedzialna za wezwanie służb medycznych. W niektórych sytuacjach pomocne są również defibrylatory, które obecnie znajdują się już na ponad trzydziestu dworcach kolejowych Polsce i ich liczba stale rośnie.
Choć przed koleją stoi wiele wyzwań w zakresie zapewnienia szeroko rozumianego bezpieczeństwa, można już dziś stwierdzić, że w tym aspekcie porusza się ona po właściwych torach, a to przecież niezwykle istotne dla wszystkich pasażerów z niej korzystających.
Czytaj też:
Prezes PKP: Kolej to najbezpieczniejszy, proekologiczny środek transportu