„Bałtycki Grant Bioróżnorodności”. Bałtyk zasługuje na ochronę
Pod koniec października Fundacja ORLEN dla Pomorza ogłosiła konkurs „Bałtycki Grant Bioróżnorodności”, którego celem jest wsparcie działań na rzecz ochrony różnorodnych form życia, gatunków i ekosystemów w wodach Morza Bałtyckiego oraz zwiększanie świadomości społecznej na temat znaczenia ochrony środowiska Bałtyku.
Kierowany jest do organizacji pozarządowych (NGO’s), instytucji naukowych i badawczych, jednostek samorządu terytorialnego i urzędów miast, szkół, stowarzyszeń i fundacji oraz różnego rodzaju organizacji społecznych. Całkowita pula grantów to 4 mln zł, a wnioskodawcy mogą ubiegać się nawet o 500 000 zł na inicjatywy, przyczyniające się do ochrony bioróżnorodności Bałtyku.
– Ograniczanie wpływu na środowisko to jeden z filarów strategii Zrównoważonego Rozwoju Grupy ORLEN. Fundacja ORLEN dla Pomorza, jako jeden z celów swojej działalności postawiła sobie wsparcie ochrony bioróżnorodności, ze szczególnym uwzględnieniem Morza Bałtyckiego. Program „Bałtycki Grant Bioróżnorodności” jest rozszerzeniem dotychczasowego portfolio naszych działań, dzięki któremu – oprócz działań na rzecz społeczeństwa, kultury, zdrowia i bezpieczeństwa – mocno zaangażujemy się także w inicjatywy na rzecz ochrony i zachowania środowiska naturalnego, wspierając lokalne społeczności w działaniach ekologicznych. Zachęcamy do składania wniosków – mówi Anna Oczoś, Prezes Zarządu Fundacji ORLEN dla Pomorza.
Bałtyk się odradza
Co niepokojącego dzieje się z Bałtykiem? W 2023 roku dr. hab. Lech Kotwicki, profesor w Instytucie Oceanologii, Polskiej Akademii Nauk w Sopocie, został zapytany przez PAP, w jakim stanie jest aktualnie Morze Bałtyckie.
- Jakiś czas temu wydawało mi się, że idziemy w bardzo dobrym kierunku. Po latach 70. i 80., kiedy z Bałtykiem było bardzo źle, gdy zamykano plaże ze względu na jakość wód kąpieliskowych – zaczęliśmy obserwować redukcję dopływu zanieczyszczeń, w tym – powodujących przeżyźnienie, tzw. biogenów. Duże znaczenie miała transformacja ustrojowa takich krajów, jak Polska. Odrodziły się podwodne łąki, które pozwalają na rozwój licznych organizmów i dają im schronienie. Powróciły niektóre gatunki, o których uważano, że wyginęły. Dobrze to widać np. w Zatoce Puckiej – na odrodzonych łąkach można już spotkać coraz więcej ryb, np. spokrewnione z konikiem morskim, objęte ścisłą ochroną gatunkową iglicznie i wężynki – powiedział.
Wyjaśnił, że odnowienie obszaru Bałtyku i przywrócenie tam biologicznego życia jest bardzo trudne, ponieważ w Bałtyku woda ma postać stratyfikowaną, czyli jest podzielona na warstwy. Woda cieplejsza znajduje się u góry, a zimna na dole. Warstwy te różnią się zasoleniem i praktycznie się nie mieszają. Dolna warstwa nie jest natleniana.
Efekty tej sytuacji widać dobrze choćby na przykładzie dorsza – ryby, która składa ikrę w toni wodnej. Jajeczka powoli opadają w kierunku dna i powinny się zatrzymać nad gęstszą wodą na dole. Tam wylegają się młode. Beztlenowe pustynie pod nimi uniemożliwiają im jednak dalszy rozwój. Dorsz żeruje przy dnie i nawet te osobniki, które dorosną, na jałowych terenach nie znajdą pokarmu.
Odbudowanie warunków, w których organizmy żyjące w Bałtyku będą mogły normalnie funkcjonować, zajmie jeszcze wiele lat i pochłonie duże środki, dlatego tak ważne są wszystkie inicjatywy, które to wspierają. Swoją cegiełkę dokłada do tego ORLEN.
Pięć filarów konkursu grantowego
W programie „Bałtycki Grant Bioróżnorodności” wnioskodawcy będą mogli pozyskać środki na dofinansowanie w pięciu kategoriach.
Ochrona bioróżnorodności Morza Bałtyckiego, w tym regeneracja kluczowych siedlisk, zachowanie lokalnych populacji rzadkich gatunków chronionych lub zagrożonych wyginięciem oraz zachowanie żywych zasobów morskich. Obejmuje ona również minimalizację wpływu inwazyjnych gatunków na lokalne ekosystemy, a także ograniczanie negatywnego wpływu działalności człowieka na bioróżnorodność.
- Grantami wspierane będą również monitoring i badania naukowe przyczyniające się do lepszego zrozumienia ekosystemów Morza Bałtyckiego i wychwytywania zagrożeń.
- Kolejną kategorię stanowią technologiczne innowacje w zakresie ochrony środowiska Bałtyku, związane z minimalizacją zanieczyszczenia, poprawą stanu plaż oraz redukcją połowów.
- O wsparcie mogą się ubiegać inicjatywy służące promocji zrównoważonego rozwoju i ograniczaniu negatywnego wpływu działalności człowieka na środowisko morskie.
- Piąta kategoria to działania w zakresie edukacji ekologicznej służące dalszemu zwiększaniu społecznej świadomości na temat znaczenia bioróżnorodności Morza Bałtyckiego oraz w zakresie ochrony środowiska morskiego ‒ ze szczególnym uwzględnieniem dzieci i młodzieży z Pomorza.
Nabór wniosków rozpoczął się 1 listopada 2024 r. i potrwa do 31 stycznia 2025 r. Zainteresowanie pozyskaniem środków w ramach „Bałtyckiego Grantu Bioróżnorodności” mogą składać wnioski za pośrednictwem strony fundacjadlapomorza.orlen.pl/pl. Do 7 marca 2025 r. zostanie ogłoszona lista podmiotów, którym zostaną przyznane granty.
Fundacja ORLEN dla Pomorza
Misją Fundacji ORLEN dla Pomorza jest wszechstronna działalność społeczna, która wnosi pozytywny wkład w rozwój społeczeństwa i przyrody. Przykładem może być współpraca z Urzędem Miasta w Gdańsku, w ramach której prowadzone są specjalistyczne badania dendrologiczne Wielkiej Alei Lipowej, która wpisana jest do Rejestru Zabytków. Ponadto Fundacja wspólnie z Fundacją Rozwoju Uniwersytetu Gdańskiego zrealizowała pilotażowy projekt pt.: "Bioróżnorodność Pomorza" w ramach edukacji ekologicznej dla dzieci ze szkół podstawowych, będących w bezpośrednim sąsiedztwie zakładów rafineryjnych ORLEN, czyli z Przejazdowa, Wyspy Sobieszewskiej, Stogów, Rudników, Wiślinki. W szkołach tych przeprowadzono warsztaty edukacyjne dot. bioróżnorodności. Fundacja przekazała też środki na dofinansowanie działań restytucyjnych na rzecz raka szlachetnego, gatunku zagrożonego wyginięciem w kaszubskich jeziorach.
Podejmowane przez Fundację działania obejmują przede wszystkim miejsca, w których swoją działalność prowadzą spółki Grupy ORLEN, ale kilka tygodni temu przekazała pieniądze na rzecz lokalnej organizacji w Lądku Zdroju, która zna potrzeby powodzian i rozdysponowała zakupione w ten sposób materiały budowlane.
W zakresie swoich statutowych zadań Fundacja wspiera także projekty sportowe dla dzieci i młodzieży. Angażuje się także w inicjatywy promujące kulturę, sztukę i dziedzictwo narodowe. Przeznacza też środki na działalność społeczną, ochronę i promocję zdrowia oraz naukę i edukację.
Działania wspierające kulturę, naukę, relacje z lokalnymi społecznościami i dobroczynne ORLEN S.A. komunikuje poprzez dedykowane media społecznościowe ORLEN Art & Science